Αρθρωτικές και Φωνολογικές Διαταραχές
Αρθρωτική διαταραχή έχουμε όταν ένα παιδί δεν μπορεί να παράγει σωστά κάποιο φώνημα, το οποίο θα έπρεπε να έχει κατακτηθεί, βάσει της χρονολογικής ηλικίας του παιδιού. Στις αρθρωτικές διαταραχές συνήθως παρατηρούμε αντικαταστάσεις φωνημάτων, π.χ. “θημαία" αντί για “σημαία” ή παραλείψεις φωνημάτων, π.χ. “νεό” αντί για “νερό”.
Η φωνολογική διαταραχή έχει να κάνει με την αντίληψη του ήχου. Το παιδί μπορεί να παράγει σωστά μεμονωμένα το φώνημα, όμως σε κάποιες λέξεις ή μέσα σε μία πρόταση μπορεί να το μπερδέψει με κάποιο άλλο. Δεν μπορεί δηλαδή να ξεχωρίσει δύο ήχους οι οποίοι συνήθως μοιάζουν μεταξύ τους. π.χ. «φ—β», «θ—δ» κ.ά.
Για παράδειγμα, το παιδί είναι σε Θέση να παράγει μεμονωμένα τον ήχο «θ», θα πει όμως « φάλασσα» αντί για «θάλασσα» ή «το νερό είναι φολό».
Πως επηρεάζουν το παιδί
Οι διαταραχές αυτές εμφανίζονται αρκετά συχνά στον παιδικό πληθυσμό και παρόλο που δε θεωρούνται σοβαρές επηρεάζουν την σχολική επιτυχία, την ψυχολογία και την κοινωνικοποίηση των παιδιών. Οι αρθρωτικές και φωνολογικές διαταραχές πρέπει να αντιμετωπίζονται στην προσχολική ηλικία καθώς μπορούν να επηρεάσουν τη σχολική επίδοση και σχετίζονται με τις μαθησιακές δυσκολίες. Είναι σημαντικό για ένα παιδί όταν ξεκινάει την Α δημοτικού να μην έχει προβλήματα στον προφορικό του λόγο καθώς τα παιδιά τις περισσότερες φορές γράφουν όπως μιλάνε. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι δυσκολίες να περνάνε και στον γραπτό λόγο, κατά συνέπεια το παιδί να εμφανίσει μαθησιακές δυσκολίες. Στην περίπτωση αυτή μια απλή φωνολογική ή αρθρωτική διαταραχή εξελίσσεται σε μια ίσως σοβαρότερη μαθησιακή δυσκολία.
Επιπλέον, η συχνή δυσκολία στην παραγωγή των ήχων της γλώσσας μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη αρνητικών στερεοτύπων και προβλήματα αυτοεκτίμησης στο παιδί. Παιδιά με αρθρωτικές ή φωνολογικές διαταραχές μπορεί να νιώθουν αποκλεισμένα από τους συνομήλικούς τους και να αισθάνονται ανασφαλή στις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις.
Αντιμετώπιση αρθρωτικών διαταραχών
Αυτό που μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι να παρατηρούν την ομιλία του παιδιού τους κατά την προσχολική ηλικία και αν παρατηρήσουν κάποια δυσκολία να απευθυνθούν σε έναν λογοθεραπευτή για μια αξιολόγηση.
Η χρονολογική ηλικία είναι ένας από τους παράγοντες που καθορίζουν την κατάκτηση των φωνημάτων και των συμφωνικών συμπλεγμάτων. Δεν αποτελεί ωστόσο τον κανόνα και δεν θα πρέπει να υπάρχει ανησυχία, εάν το παιδί δεν έχει κατακτήσει ένα φώνημα εντός μιας συγκεκριμένης ηλικιακής κατηγορίας, εφόσον αυτή δεν ξεπερνά τον ένα χρόνο. Ο πίνακας αυτός απεικονίζει τις ενδεικτικές χρονολογικές ηλικίες κατάκτησης των φωνημάτων και των συμφωνικών συμπλεγμάτων.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τις αρθρωτικές και φωνολογικές διαταραχές όσο το δυνατόν νωρίτερα, καθώς η άμεση αντιμετώπιση μπορεί να βελτιώσει την πρόοδο και την αυτοεκτίμηση του παιδιού. Ο λογοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει το παιδί να αναπτύξει καλύτερη επικοινωνιακή ικανότητα και να αυξήσει την αυτοπεποίθησή του.